Kosmos / Cosmos
W 1959 roku Kosmos był gotowy.*
Wyrósł w centrum miasta i rozświetlił niebo czerwienią neonu. Pierwszy gmach użyteczności publicznej wybudowany w powojennym Szczecinie. Kino Kosmos. Masywna bryła osadzona w centrum miasta z wielką mozaiką nad wejściem. Autorem projektu kina był Andrzej Korzeniowski, a mozaika przypominająca naskalne malowidła to dzieło Sławomira Lewińskiego i Emanuela Messnera. Ci dwaj artyści przeszukiwali miasto w poszukiwaniu potłuczonych kawałków kafli i porcelany — wszystkiego, co mogło stworzyć gigantyczny obraz w miejscu starych kamienic i skrzyżowanych ulic.
Jest taka teoria w kosmologii, która mówi, że Wszechświat jest w ciągłym procesie odradzania i zamierania, kurczenia się i rozszerzania, klucząc od osobliwości do osobliwości, od kolejnego początku do kolejnego końca. Jak mozaiki i kawałki, które zmieniają swoją formę i wzajemne ułożenie.
Pamiętam Kosmos z wycieczek szkolnych i opowieści: był jak stała matematyczna miasta, jak punkt odniesienia, furtka do nowych przygód i opowieści. Teraz — schowany za rogiem — jest łatwy do przeoczenia. Ale jego mozaika nadal wisi nad głowami, kilka kroków na lewo od głównej drogi.
(*) Cytat z: “Księga zachwytów” Filip Springer (Agora, Warszawa 2016).
In 1959 Cosmos was ready.*
Appearing in the city centre and enlightening the night sky with a red neon light, the Cosmos Cinema was the first public use building built in post-war Szczecin. It was a massive structure with a giant mosaic above the entrance. The design was created by the architect Andrzej Korzeniowski and the mosaic resembling cave paintings was a brain child of Sławomir Lewiński and Emanuel Messner. Those artists turned the city inside out, which wasn’t hard given that it was turned upside down — decimated that is — just a generation earlier, in search for broken pieces, fragments of tiles and porcelain. Anything that could have been helpful to build this giant illustration and reanimate the fabric of the city.
There is a theory in cosmology saying that the Universe is in flux, in a constant process of collapse and revival, wandering from one singularity to another, from one beginning to another end. Like undulant mosaics.
I remember the Cosmos from my school trips and stories: it was like a mathematical constant of the city, a point of reference, a gate to new adventures and stories. Now it’s hidden around the corner, easily missed, with its neon turned off. But the giant mosaic is still above our heads, just a few steps to the left from the main street.
(*) Cytat z / taken from: “Księga zachwytów” Filip Springer (Agora, Warszawa 2016).
“Kosmos”: słowa i muzyka: Agata Chęcińska
Wokal: Agata May, perkusja: Michał Bator, kontrabas: Michał Aftyka, gitara: Aleksander Sucharski
Nagrano w Studio7 w Piasecznie, mix & mastering: Błażej Domański, Studio7, przy nagraniu współpracowali: Remek Zawadzki, Michał Wróblewski