Opowieść na trzydzieści sekund

Czasami dobre rzeczy są dziełem przypadku. 

Kilka lat temu rozpoczęłam współpracę z Siecią Obywatelską Watchdog Polska i przygodę z tworzeniem spotów radiowych. To, co potem stało się kilkuletnią współpracą i okazją do spotkań na warszawskim Mokotowie, zaczęło się zupełnie przypadkowo i nie dotyczyło radia. Po pierwsze, lubiłam i lubię pisać piosenki, po drugie - chciałam wesprzeć watchdogów. I z tych dwóch rzeczy zrodziło się wyzwanie: stworzenie tekstu piosenki dotyczącego dostępu do informacji publicznej.

Informacja publiczna nie jest zazwyczaj tematem piosenek - organizacje watchdogów znane są natomiast  z zadawania trudnych i niewygodnych pytań. To ostatnie można natomiast rozumieć na różne sposoby. I tak pojawił się w mojej głowie pomysł oparcia tekstu “piosenki” na łamańcach językowych - na tych wszystkich królach Karolach, trzcinach w Szczebrzeszynie i stołach z powyłamywanymi nogami, które tak trudno wymówić. Trudność stała się więc kluczem łączącym oba tematy, który pozwolił mi stworzyć tekst piosenki i melodię. Najważniejszy okazał się dla mnie jednak rytm słów i sylab, ich akcentowanie i zabawa słowami, które na pierwszy rzut oka mogą się wydawać trudne do współpracy (tu podziękowania dla Mikiego Wieleckiego za wsparcie w zrozumieniu tego rytmu).

Co król Karol królowej Karolinie kupił

chciałabym wiedzieć, co kupił i za ile ile,

i co brzmi w trzcinie w Szczebrzeszynie,

chciałabym wiedzieć, niech mnie to nie ominie.

Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy,

nawet przy stole z powyłamywanymi nogami

i że rozumiesz i nie odmówisz mi tej racji:

prawa do pytań, do informacji.

Kiedy napisałam do Sieci Obywatelskiej o tym, że mam dla nich to nietypowe wsparcie, ci przymierzali się akurat do corocznej kampanii 1% i szukali jej motywu przewodniego. Po paru spotkaniach i wspólnych rozmowach powstał pomysł kampanii “Ciągniemy władzę za język” (1), a tekst z królem Karolem... stał się podstawą do stworzenia spotu radiowego. Przy pracy nad spotem pomógł mi Remek Zawadzki, miksując i masterując dźwięki i wokal w krótką całość. 

Jakiś czas później, zastanawiając się nad tym sklejaniem odległych tematów, stworzyłam “mapę” Króla Karola: mapę skojarzeń, która na różne sposoby pozwala przejść od jawności i informacji publicznej do korali koloru koralowego i trzcin w Szczebrzeszynie.

Zabawy i wierszyki językowe zna chyba każde dziecko (więc także i dorosły), dzięki czemu słowa piosenki brzmią bardzo znajomo. Zakończenie spotu radiowego przynosi jednak zaskoczenie, bo łączy te znajome rzeczy z czymś nieoczekiwanym - prawem do pytań i do informacji. A wszystko to w czasie 30 sekund. Dla mnie ważny był także fragment tekstu, w którym mowa jest o wspólnej rozmowie - chciałam, aby wydźwięk tego tekstu był pozytywny, mówiący o współpracy (a nie o konflikcie).

W nastepnych latach powstaly kolejne spoty radiowe dla kampanii 1% Sieci Obywatelskiej. Przy pracy nad nimi czesto wracalam do pomysłu łaczenia czegos znanego z czyms zaskakujacym. Mysle, ze udalo mi sie to w kampanii “Bez znaczenia” (2): spot radiowy jest oparty na komunikatach z dworców kolejowych.

Lessons learned. Po drodze i w trakcie prac nad nowymi spotami radiowymi pojawiały się także inne pomysły. Lepsze i gorsze, bywały czasem odrzucane z powodów budżetowych albo formalnych, związanych z prawnymi aspektami używania np. czyjegoś głosu. Nasze budżety były zawsze raczej minimalne, ale mimo tego konkurowały z produkcjami o dużo większej skali (3).

Jeśli chcecie wysłuchać wszystkich spotów radiowych - znajdziecie je tu.

Jeśli macie czas i ochotę, zajrzyjcie na stronę Sieci Obywatelskiej (KRS 0000181348) - możecie ich wesprzeć jednym procentem podatku, lub czymś więcej :)

Na zakończenie: dziękuję Remkowi Zawadzkiemu za współpracę i porady w trakcie wszystkich realizacji.

(1) Spot “Ciągniemy władzę za język” był częścią kampanii “Za język”. Autorką hasła kampanii jest Martyna Bójko, a warstwy wizualnej Areta Wasilewska. Lektor spotu: Maciej Jabłoński. 

(2) “Bez znaczenia?” Autorami hasła kampanii i warstwy wizualnej są Tomek Jarosz, Jacek Pawlak i Jane Stoykov, Marek Dawid. Producentką filmu do kampanii była Alina Sikora z Dynamo Film. Lektor spotu radiowego: Piotr Makowski.

(3) Spoty radiowe Sieci Obywatelskiej były kilkukrotnie zgłaszane do nagrody adFM AWARDS. Spot radiowy “Król Karol...” otrzymał wyróżnienie w kategorii Radio w konkursie Kreatury (Konkurs Niezależnej Kreacji) w 2017 r.  (link)